مسئولیت اجتماعی (CSR) شرکت در حکم مدلی از کسب‌وکار است که به شرکت کمک می‌کند از نظر اجتماعی و به‌ویژه به خاطر تاثیرات احتمالی خود در جامعه و محیط پاسخگو باشد. در ایران مسئولیت‌های اجتماعی به‌عهده دولت است و در این میان صنعت نفت‌ به نیابت از دولت به مقوله مسئولیت اجتماعی در مناطق همجوار نفتی می‌پردازد. مدت‌ها بحث مسئولیت‌های اجتماعی به فراموشی سپرده شده بود و نوعی بی‌تفاوتی نسبت به آن احساس می‌شد، اما در چند سال اخیر نگاه صنعت نفت به عنوان یک سازمان پیشرو تغییرات چشمگیری داشته است. شکل‌گیری حوزه مشاور اجتماعی در سال ۹۲ گویای اهتمام این وزارتخانه در زمینه تحقق اهداف و عمل به موضوع مسئولیت اجتماعی است که به دنبال آن؛ استاندارد سازی اقدام‎های جاری شرکت‎های نفتی در زمینه CSR، کمک به کاهش ریسک‎ها و بحران‎های اجتماعی در مناطق و تسهیل پیشبرد پروژه‎های صنعت نفت، حرکت در مسیر توسعه همزمان صنعت و جوامع پیرامونی، تهیه و ارائه چارچوب و ساز و کار گزارش‎دهی منظم و موثر مسئولیت اجتماعی برای شرکت‎ها، دستیابی صنعت نفت به وجهه، خوشنامی و جایگاه جهانی در این زمینه، پایبندی به الزام‎های جهانی و همسویی با مجامع و شرکت‎های بین‎المللی و بهره گیری از امتیازها از جمله اهداف این سازمان است.

اولویت اصلی وزارت نفت، انجام مسئولیت‌های اجتماعی با درنظر گرفتن دغدغه‌ها و اولویت‌های ملی است و تولید در اولویت دوم قرار می‌گیرد. از این رو اقدام‌های مهمی تا کنون در زمینه مسئولیت اجتماعی انجام شده که می توان به این موارد اشاره کرد: پیگیری تشکیل شورای سیاست گذاری، شورای راهبردی و دبیرخانه CSR، پیشنهاد و پیگیری تعیین مشاوران اجتماعی برای چهار شرکت اصلی، پیشنهادهای حقوقی و پیگیری برای گنجاندن مواد قانونی مرتبط با مسئولیت اجتماعی شرکت در اساسنامه شرکت نفت و قرادادهای نفتی، تدوین نظام‌نامه مسئولیت اجتماعی صنعت نفت، تدوین پیش‌نویس پیوست اجتماعی و فرهنگی پروژه‌های صنعت نفت، تدوین راهنماهای مورد نیاز برای استقرار CSR در شرکت‌ها و تهیه گزارش پایداری و حمایت از تشکیل کمیته‌های مسئولیت اجتماعی شرکت‌های زیرمجموعه صنعت نفت. ترغیب شرکت‌های فعال در صنعت نفت برای به‌کارگیری استانداردهای مسئولیت اجتماعی شرکت و تثبیت اقدام‌های مسئولانه در صنعت نفت، فراهم آوردن فرصت‌های تبادل تجربه‌های پژوهشی و اجرایی شرکت‌ها در موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت، ارزیابی اقدام‌ها و ارتقای مهارت در شرکت‌های نفتی در عمل به مسئولیت اجتماعی و ارائه گزارش‌های پایداری با کیفیت و کمک به برقراری همکاری و زمینه‌های مشارکت ذی‌نفعان و شرکت‌ها را می توان از اهم وظایف صنعت نفت در زمینه مسئولیت اجتماعی برشمرد.

با توجه به آثار محیط اجتماعی بر کارآیی فعالیت‌های صنعت نفت و با هدف ارائه تصویر مناسب از صنعت نفت در افکار عمومی، ایجاد فضای‌ لازم برای افزایش اعتماد اجتماعی، بهبود روابط با جوامع محلی و تسهیل شرایط کاری صنعت نفت در این جوامع، بهینه‌سازی هزینه‌کردها در زمینه اقدام‌های مسئولانه سازمان‌ها و شرکت‌های نفتی و نظارت عالیه در این باره، سیاست‌ها و نظام‌نامه نحوه‌ ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در صنعت نفت در شهریور 1398 از سوی وزیر نفت ابلاغ شد و همه شرکت‌های اصلی و فرعی و تابعه وزارت نفت نیز مشمول مفاد این نظام‌نامه شدند. در این راستا، وزارت نفت در کنار اهداف توسعه، تولید و صادرات، به مقوله مسئولیت اجتماعی نیز وارد شده و موفقیت‌های بزرگی نیز کسب کرده است. هم اکنون وزارت نفت غیر از مسئولیت‌هایی که در حوزه نفت، گاز، پالایش و پخش و پتروشیمی برعهده دارد در بخش‌هایی دیگر که دولت و مردم نیاز به کمک دارند ورود کرده و کارهای بزرگی نیز انجام داده است. در واقع با وجود تحریم‌ها و سنگ‌اندازی‌ها در فروش نفت، وزارت نفت در بخش مسئولیت‌های اجتماعی جزو موفق‌ترین وزارتخانه‌هاست. این وزارتخانه در امدادرسانی و کمک در حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله در کنار مردم و یاری رسان به آنها بوده است. در بخش تعمیر جاده‌های روستایی و بهسازی روستاها، ساخت و نوسازی مدارس، آبرسانی روستایی، برگزاری دوره‌های آموزشی برای داوطلبان ورود به دانشگاه، ایجاد اشتغال و استفاده از نیروهای توانمند بومی، بهبود وضع زندگی مردم، رفع موانع تولید، بهداشت و درمان و توسعه مراکز ورزشی، کمک به کمیته امداد و بهزیستی، کمک به مترو، اقدامات موثر در هنگام شیوع ویروس کرونا و ... فعالیت‌های مختلف و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی انجام داده است که بدون شک در توسعه مناطق و رفع محرومیت‌ها و کمک به هموطنان تاثیرگذار بوده و رضایتمندی مردم را به‌دنبال داشته است.