مسئولیت اجتماعی (CSR) شرکت در حکم مدلی از کسب‌وکار است که به شرکت کمک می‌کند از نظر اجتماعی و به‌ویژه به خاطر تاثیرات احتمالی خود در جامعه و محیط پاسخگو باشد. در ایران مسئولیت‌های اجتماعی به‌عهده دولت است و در این میان صنعت نفت‌ به نیابت از دولت به مقوله مسئولیت اجتماعی در مناطق همجوار نفتی می‌پردازد. مدت‌ها بحث مسئولیت‌های اجتماعی به فراموشی سپرده شده بود و نوعی بی‌تفاوتی نسبت به آن احساس می‌شد، اما در چند سال اخیر نگاه صنعت نفت به عنوان یک سازمان پیشرو تغییرات چشمگیری داشته است و همزمان "سیاست ها و نظام نامه نحوه ایفای مسئولیت های اجتماعی در صنعت نفت" از سوی وزیر نفت ابلاغ و آیین نامه اجرایی آن نیز به تصویب رسید. شکل‌گیری حوزه مشاور اجتماعی در سال ۹۲ و در ادامه ایجاد امور مسئولیت اجتماعی، گویای اهتمام این وزارتخانه در زمینه تحقق اهداف و عمل به موضوع مسئولیت اجتماعی است که به دنبال آن؛ استاندارد سازی اقدام‎های جاری شرکت‎های نفتی در زمینه CSR، کمک به کاهش ریسک‎ها و بحران‎های اجتماعی در مناطق و تسهیل پیشبرد پروژه‎های صنعت نفت، حرکت در مسیر توسعه همزمان صنعت و جوامع پیرامونی، تهیه و ارائه چارچوب و ساز و کار گزارش‎دهی منظم و موثر مسئولیت اجتماعی برای شرکت‎ها، دستیابی صنعت نفت به وجهه، خوشنامی و جایگاه جهانی در این زمینه، پایبندی به الزام‎های جهانی و همسویی با مجامع و شرکت‎های بین‎المللی و بهره گیری از امتیازها از جمله اهداف این سازمان است.

اولویت اصلی وزارت نفت، انجام مسئولیت‌های اجتماعی با درنظر گرفتن دغدغه‌ها و اولویت‌های ملی است و تولید در اولویت دوم قرار می‌گیرد. از این رو اقدام‌های مهمی تا کنون در زمینه مسئولیت اجتماعی انجام شده که می توان به این موارد اشاره کرد: پیگیری تشکیل شورای سیاست گذاری، شورای راهبردی و دبیرخانه CSR، پیشنهاد و پیگیری تعیین مشاوران اجتماعی برای چهار شرکت اصلی، پیشنهادهای حقوقی و پیگیری برای گنجاندن مواد قانونی مرتبط با مسئولیت اجتماعی شرکت در اساسنامه شرکت نفت و قرادادهای نفتی، تدوین نظام‌نامه مسئولیت اجتماعی صنعت نفت، تدوین پیش‌نویس پیوست اجتماعی و فرهنگی پروژه‌های صنعت نفت، تدوین راهنماهای مورد نیاز برای استقرار CSR در شرکت‌ها و تهیه گزارش پایداری و حمایت از تشکیل کمیته‌های مسئولیت اجتماعی شرکت‌های زیرمجموعه صنعت نفت. ترغیب شرکت‌های فعال در صنعت نفت برای به‌کارگیری استانداردهای مسئولیت اجتماعی شرکت و تثبیت اقدام‌های مسئولانه در صنعت نفت، فراهم آوردن فرصت‌های تبادل تجربه‌های پژوهشی و اجرایی شرکت‌ها در موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت، ارزیابی اقدام‌ها و ارتقای مهارت در شرکت‌های نفتی در عمل به مسئولیت اجتماعی و ارائه گزارش‌های پایداری با کیفیت و کمک به برقراری همکاری و زمینه‌های مشارکت ذی‌نفعان و شرکت‌ها را می توان از اهم وظایف صنعت نفت در زمینه مسئولیت اجتماعی برشمرد.

با توجه به آثار محیط اجتماعی بر کارآیی فعالیت‌های صنعت نفت و با هدف ارائه تصویر مناسب از صنعت نفت در افکار عمومی، ایجاد فضای‌ لازم برای افزایش اعتماد اجتماعی، بهبود روابط با جوامع محلی و تسهیل شرایط کاری صنعت نفت در این جوامع، بهینه‌سازی هزینه‌کردها در زمینه اقدام‌های مسئولانه سازمان‌ها و شرکت‌های نفتی و نظارت عالیه در این باره، سیاست‌ها و نظام‌نامه نحوه‌ ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در صنعت نفت در شهریور 1398 از سوی وزیر نفت ابلاغ شد و همه شرکت‌های اصلی و فرعی و تابعه وزارت نفت نیز مشمول مفاد این نظام‌نامه شدند. در این راستا، وزارت نفت در کنار اهداف توسعه، تولید و صادرات، به مقوله مسئولیت اجتماعی نیز وارد شده و موفقیت‌های بزرگی نیز کسب کرده است. هم اکنون وزارت نفت غیر از مسئولیت‌هایی که در حوزه نفت، گاز، پالایش و پخش و پتروشیمی برعهده دارد در بخش‌هایی دیگر که دولت و مردم نیاز به کمک دارند ورود کرده و کارهای بزرگی نیز انجام داده است. در واقع با وجود تحریم‌ها و سنگ‌اندازی‌ها در فروش نفت، وزارت نفت در بخش مسئولیت‌های اجتماعی جزو موفق‌ترین وزارتخانه‌هاست. این وزارتخانه در امدادرسانی و کمک در حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله در کنار مردم و یاری رسان به آنها بوده است. در بخش تعمیر جاده‌های روستایی و بهسازی روستاها، ساخت و نوسازی مدارس، آبرسانی روستایی، برگزاری دوره‌های آموزشی برای داوطلبان ورود به دانشگاه، ایجاد اشتغال و استفاده از نیروهای توانمند بومی، بهبود وضع زندگی مردم، رفع موانع تولید، بهداشت و درمان و توسعه مراکز ورزشی، کمک به کمیته امداد و بهزیستی، کمک به مترو، اقدامات موثر در هنگام شیوع ویروس کرونا و ... فعالیت‌های مختلف و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی انجام داده است که بدون شک در توسعه مناطق و رفع محرومیت‌ها و کمک به هموطنان تاثیرگذار بوده و رضایتمندی مردم را به‌دنبال داشته است.