تا کنون نزديک به نيمي از ذخاير نفتي اثبات ‌شده جهان شامل انواع نفت خام و ميعانات برداشت شده است، اما با وجود اينکه ايران يکي از نخستين کشورها در آغاز توليد تجاري نفت بوده، کمي بيشتر از يک ‌سوم ذخاير اثبات ‌شده ‌اش را برداشت کرده است. از سوي ديگر مقايسه ذخاير درجاي نفت و گاز ايران در سال 97 با سال 57 نشان مي‌دهد با وجود برداشت و مصرف مستمر ذخاير، به‌واسطه اکتشاف‌ها و جايگزيني‌هاي انجام شده، ميزان ذخاير نفت درجاي کشور با ميزان اين ذخاير در 40 سال قبل برابري مي‌کند و ذخاير درجاي کنوني گاز نيز با وجود گازرساني به شهرها و روستاها و مصرف مستمر آن، هشت برابر ميزان اين ذخاير در سال 57 است. نتايج حاصل از اکتشافات نفت و گاز نشان مي‌دهد که 25 درصد ذخاير نفتي در دوران پس از پيروزي انقلاب کشف شده، در حالي که در بخش گاز، عمده اکتشاف‌ها (75 درصد) مربوط به دوران پس از پيروزي انقلاب بوده است. از مجموع ذخاير نفتي کشف شده، 45 درصد توسعه نيافته است که اين مقدار در بخش گاز به 77 درصد مي‌رسد. همچنين اين آمار، اطمينان خاطر و حق انتخاب کافي براي صنعت نفت و کشور در زمينه توسعه ميدان‌هاي نفتي و گازي ايجاد مي‌کند.

بر اساس گزارش شرکت ملي نفت ايران، با توجه به برخورداري کشور از ذخيره قابل استحصال گاز به ميزان حدود 33 تريليون مترمکعب و توليد تجمعي سالانه فعلي حدود 0.3 تريليون مترمکعب، ذخاير گازي موجود براي تامين نياز کشور تا بيش از 50 سال آينده کافي خواهد بود. افزون بر اين، ظرفيت‌هاي گازي اکتشافي که در ‌آينده به ميزان ذخاير گازي کشور افزوده خواهد شد نيز مي‌تواند پاسخگوي روند افزايش تقاضاي گاز باشد. بر اساس آمار مديريت اکتشاف شرکت ملي نفت، سرعت جايگزيني اکتشاف نسبت به نفت و گاز توليد شده در ايران در دو دهه گذشته مطلوب بوده، به‌طوري که در اين مدت در حوزه گاز، به ازاي هر 100 واحدي که توليد شده، 180 واحد جايگزين شده است، همچنين 70 درصد نفت توليد شده در اين 20 سال نيز با اکتشافات جايگزين شده است. زماني که صحبت از ذخاير و اکتشافات هيدروکربوري مي‎شود، اين نکته را نبايد از ياد برد که ايران در ذخاير نامتعارف هيدروکربوري نيز حرف‎هاي زيادي براي گفتن دارد و اگرچه با استناد به متغيرهاي اقتصادي، فعلا صنعت نفت به حوزه برداشت از اين منابع ورود نکرده است، اما شناسايي ذخاير شيل در دستور کار قرار دارد.

ايران با برخورداري از ذخاير نفت و گاز فراوان، در رتبه نخستين کشور دارنده ذخاير هيدروکربوري دنيا قرار دارد. آماري که بريتيش پتروليوم در شصت و ششمين گزارش سالانه خود موسوم به مرور آمار انرژي جهان 2017 منتشر کرد، درباره وضعيت انرژي در 2016، براي اولين بار ايران را دارنده بيشترين حجم ذخاير هيدروکربوري جهان معرفي کرد و طبق همين گزارش و مطابق با احتساب روند معمول توليد نفت در سال‌ 2016 ميلادي، ضريب ذخاير به توليد ايران برابر با 94.3 سال مي‌باشد. مفهوم اين ضريب به‌طور ساده آن است که‌ در صورت تداوم روند فعلي توليد و تثبيت حجم ذخاير، پيش‌بيني مي‌شود، كشور تا حدود 94 سال آينده نفت خام براي توليد داشته باشد. همزمان بر اساس اعلام سازمان زمين‌شناسي آمريکا، ايران از حيث برخورداري از ظرفيت‌هاي اکتشافي جديد، پس از عراق و روسيه در رتبه سوم جهان قرار گرفته است. ايران هم اکنون با دارا بودن بيش از 160 ميليارد بشکه ذخيره درجاي نفت و حدود 34 تريليون متر مکعب ذخيره درجاي گاز از وضعيت مناسبي براي تامين انرژي در دهه هاي آينده برخوردار است.